Hielspoor en Fasciitis Plantaris

Het hielbeen (calcaneus) is een groot en stevig bot dat een belangrijke functie heeft bij het staan (het moet dan ook veel lichaamsgewicht kunnen dragen) en bij het afwikkelen van de voet tijdens het lopen. Het hielbeen heeft een direct gewrichtscontact met het sprongbeen (talus), dat een belangrijk onderdeel van het enkelgewricht vormt. Beschadigingen van het gewricht tussen hielbeen en sprongbeen, het onderste spronggewricht genoemd, leiden tot bewegingsbeperkingen van de voet bij het lopen. Het hielbeen heeft ook een gewrichtsvlak met een van de middenvoetsbeenderen en het vormt een aanhechtingspunt voor een aantal enkelbanden en pezen in de voet. Klachten/blessures aan de hiel komen het meest voor op twee voorkeursplaatsen. Dit zijn: pijn aan de achterzijde van de hiel en pijn aan de onderzijde van de hiel. Klachten die aan de onderzijde van de hiel gelokaliseerd zijn zullen hieronder nader worden besproken.

Calcaneodynie (Hielpijn)

Het vetkussen, dat zich onder de hiel bevindt, zorgt voor een goede demping tijdens het staan en lopen. Maar dit vetkussen verliest, naarmate we ouder worden, deels zijn functie. Dit betekent dat het vetkussen dunner wordt en het dempend vermogen vermindert, waardoor het hielbeen overbelast of geïrriteerd kan raken. Ook kan het vetkussen verdwijnen doordat men al vanaf jonge leeftijd op schoenen loopt die teveel demping geven.

Hielspoor

Een hielspoor is een uitgroeisel van botweefsel aan het hielbeen in de vorm van een kromme doorn. Een hielspoor bevindt zich vaak daar waar de peesplaat zijn aanhechting heeft op het hielbeen. Dit is met röntgenfoto’s aan te tonen. Indien er op de röntgenfoto geen afwijkingen te vinden zijn dan is er eerder sprake van een irritatie of ontsteking van de peesplaat. De pijnplaats bij een hielspoor is vaak met één vinger aan te wijzen.

 

Hielspoor

Peesplaatontsteking (Fasciitis Plantaris/Faciosis Plantaris)

Dit peesblad (fascie) loopt naar de tenen toe en waaiert uit tot de kopjes van de middenvoetsbeentjes. Het steunt het lengtegewelf van de voet ter hoogte van de zool (plantair) en vergroot als gespannen band de afzetkracht van de voet tijdens hardlopen en springen. Het peesblad is niet erg elastisch, omdat anders de voet fors zou doorzakken bij het staan en de afwikkeling verstoord zou raken. Een peesplaatontsteking (plantaire fasciïtis) wordt meestal veroorzaakt door een te grote trekkracht aan de aanhechting van de peesplaat onder de voet. Meestal zien we echter geen onstekingsbeeld maar een degeneratief beeld dat we Fasciosis Plantaris noemen; dit beeld ontstaat na een aantal weken als de ontsteking een chronisch beloop krijgt. Een irritatie of ontsteking van de aponeurosis plantaris (peesplaat) is meestal de oorzaak van pijnklachten in de hiel. Een chronische of onbehandelde fasciitis plantaris kan leiden tot een botuitwas op het hielbeen en wordt een hielspoor genoemd. Deze vorm van hielpijn is niet leeftijd gebonden en wordt gezien bij mensen met een leeftijd variërend van acht tot tachtig jaar. Het is opvallend dat een fasciitis plantaris vaker wordt geconstateerd bij vrouwen, mensen met overgewicht, atleten en mensen die een staand beroep uitoefenen.

Kenmerken

Het meest kenmerkende symptoom voor een fasciitis plantaris is startpijn ‘s ochtends of na rust. De eerste stappen zijn vaak zeer gevoelig. Na verloop van tijd neemt deze overgevoeligheid meestal weer af. Niet iedereen herkent dit verschijnsel. In die gevallen treedt de pijn op bij meer belasting. Bij langer staan of lopen en aan het einde van de dag. De pijn wordt omschreven als een scherpe of zeurende pijn die constant of met tussenpozen aanwezig is. De pijn manifesteert zich meestal in de hiel maar ook het mediale lengtegewelf (voetboog) kan gevoelig zijn.

Oorzaken

Door overbelasting ontstaan er kleine scheurtjes in de fascie (peesplaat). Behalve overbelasting zijn er een aantal risicofactoren voor het ontstaan van een fasciosis plantaris:

  • overpronatie (een te grote kanteling naar binnen tijdens het afwikkelen)
  • een beenlengte verschil
  • een pes planus (plat) voettype
  • een pes cavus (hol) voettype
  • een disfunctioneren van de kuitspieren of de kleine voetspieren
  • externe factoren als versleten schoenen of trainen op verkeerde ondergrond

Genezing

Het volledig herstel van een fasciosis plantaris kan acht tot zestien maanden in beslag nemen. Een vroege herkenning van het probleem draagt bij tot een snellere genezing.

Therapie

Rust is de best werkende therapie. In de praktijk blijkt echter dat slechts relatieve rust haalbaar is, omdat een mens nou eenmaal staan en lopen moet. Vandaar dat ShockWavetherapie vaak een goede remedie is voor deze klacht. In sommige gevallen kan het dragen van schoenen met een dikke verende zool bij lang lopen of staan verlichting van de pijnklachten geven. Bij een chronische fasciosis plantaris zal er veelal gekozen worden voor inlegzolen ter ondersteuning van het mediale lengtegewelf (voetboog) om de plantaire fascie (peesplaat) te ontzien.

Stretchen

Het doen van spierversterkende oefeningen en stretchen is aan te bevelen bij het behandelen van een fasciitis plantaris. Met name het stretchen van de kuitspieren kan zeer succesvol zijn.

Klachten hielspoor en peesplaatontsteking

Het is soms moeilijk om deze klachten van elkaar te onderscheiden, omdat ze nagenoeg dezelfde symptomen hebben en zich op dezelfde plaats manifesteren. Meestal is er een scherpe pijn bij het staan en een branderig of zeurend en stijf gevoel aan de hak en door de voet heen. Ochtendstijfheid en stijfheid na rust zijn karakteristiek, zoals bij veel peesontstekingen, evenals de startpijn gedurende de eerste meters lopen. Afhankelijk van de ernst zal er ook pijn ervaren worden tijdens het lopen.

ShockWavetherapie

Shockwave Groningen beschikt over een echoapparaat waarmee kan worden onderzocht of het gaat om een hielspoor of een peesplaatontsteking of een combinatie van beide. Voor beide aandoeningen is het belangrijk de voet te ondersteunen om overrekking te vermijden. Een goede stabiele schoen met al dan niet een corrigerende inlegzool is een eerste vereiste. Daarnaast is het voor het echte hielspoor belangrijk de plaats van de botvorming te ontlasten door het maken van een uitsparing in de zool ter hoogte van het pijnpunt. In ons behandelcentrum zijn hiervoor speciale zooltjes op voorraad. ESWT ShockWave therapie kan bij beide aandoeningen worden ingezet. In de meeste gevallen zullen de pijnklachten door deze therapie snel verminderen. Tijdens het (hard)lopen wordt het peesblad bij elke pas aangespannen. Het is dan ook niet verwonderlijk dat bij een verandering in de voetafwikkeling door standafwijkingen, zachte soepele schoenzolen en lopen op ongelijkmatig of hard terrein, dit peesblad ontstoken kan raken. De pijn bevindt zich bij deze aandoening langs dit peesblad en aan de binnenzijde van het hielbeen. Hielpijn treedt ook vaak op wanneer er na een sprong plat op de voet wordt neer gekomen. De natuurlijke schokdemping van de voet is weg waardoor de hiel en de peesplaat de ‘klap’ opvangen en overbelast worden.


Neem contact met ons op

Ga naar contact
Onderdeel van Wagenmakers healthcare